يکشنبه 18 خرداد 1404 - 11 ذو الحجة 1446
 هوش اطلاعات باليني: مفهومي نو در عرصه پزشکي مبتني بر شواهد
دوره نهم (1397) , شماره اول English Article
اطلاعات سلامت و کتابداری پزشکی
زهرا کاظم پور 1، حسن اشرفی ریزی 2،
  • تاریخ دریافت 1397/01/20
  • تاریخ پذیرش 1397/02/30
  • تاریخ انتشار 1397/03/30
اطلاعات سلامت نقش مهمي در افزايش آگاهي جامعه از مسائل بهداشتي، افزايش قدرت سازگاري افراد با محيط پيرامون و نيز بهبود کيفيت زندگي انسان‌ها دارد (1). پزشکان نيز براي پيشگيري، تشخيص، درمان و توانبخشي بهتر بيماران نياز به اطلاعات باليني معتبر دارند؛ اين اطلاعات بايد بر اساس شواهد علمي کافي و روزآمد باشد. پزشکي مبتني بر شواهد (Evidence-Based Medicine) حاصل اين نوع نگاه به حوزة پزشکي است. در اين عرصه پزشکان ضمن داشتن دانش و تجربه تخصصي بايد با منابع اطلاعات باليني و نيز فناوري‌هاي مرتبط با دسترسي به اين اطلاعات آشنايي کافي داشته باشند. صاحب الزماني و همکاران به نقل از سلطاني و احمدي ابهري بيان مي کنند «در واقع استفاده از بهتـرين شـواهد، شـواهدي اسـت كـه از پژوهش هاي باليني با حداقل خطا بـر روي بيمـاران بـه دسـت مي¬آيد و كارآمدي و بي خطري رژيم هـاي درمـاني، پيشـگيري، ارزش تست هاي تشخيصي و ساير موارد بهداشتي درماني را در  شرايط مختلف بيمـار در نظر مي گيرد. در حقيقت، پزشكي مبتني بر شواهد مـي آمـوزد كـه چگونه استفاده كنندگان خوبي از اطلاعـات باشيم» (2).
امروزه تصميم‌گيري باليني بر اساس قضاوت ذهني، حدس و شهود صرف صورت نمي گيرد. تصميم‌گيري باليني بايد بر اساس دانش و تجربه پزشک، همفکري و مشورت همکاران، در نظر گرفتن بازخورد هاي بيمار و نيز استفاده از شواهد علمي اتفاق بيفتد. هرچه دانش پزشکان شواهد کافي، روزآمد و معتبر براي يک وضعيت خاص مانند بيماري داشته باشند، تصميم‌گيري و اقدام درماني آسان‌تر و نتيجه اثربخش و موفقيت‌آميزتر خواهد بود. اين توانايي و قابليت، را مي توان هوش اطلاعات باليني (Clinical Information Intelligence) ناميد. اين اصطلاح اقتباسي از هوش فناوري مي‌باشد که هوش فناوري عبارت است از: توانايي و قابليت تصميم‌گيري آگاهانه متخصصان فناوري در خصوص وضعيت فعلي و آينده فناوري در يک سازمان و فرصت‌ها و چالش هاي استفاده از آن (3). در واقع هوش اطلاعات باليني، توانايي پزشک در انتخاب بهترين تصميم بر اساس شواهد، تجربيات خود و همکاران و توجه به ارزش هاي بيمار مي باشد.  
نظام بهداشت و درمان به‌ويژه مراکز آموزشي-درماني نيازمند پزشکان با قابليت هوش اطلاعات باليني هستند. اين قابليت به تصميم‌گيري بهتر و دقيق‌تر پزشکان، افزايش رضايت بيماران و افزايش کيفيت زندگي بيماران منجر خواهد شد. براي کسب و ارتقاي اين قابليت لازم است پزشکان با منابع کسب اطلاعات باليني مانند پايگاه‌هاي اطلاعاتي مبتني بر شواهد و منابع پايه تخصصي آشنايي کافي داشته باشند. همچنين آن¬ها بايد داراي توانايي ها و قابليت هاي شناختي- رفتاري باشند. اما با توجه به سرعت تغييرات در حوزة اطلاعات باليني و نيز فناوري‌هاي بازيابي اطلاعات باليني، لازم است کتابداران و اطلاع‌رسانان پزشکي با سياست گذاري، آموزش و برنامه‌ريزي‌ منسجم، زيرساخت دسترسي، استفاده و اشاعه اطلاعات باليني و نيز آموزش ذينفعان (پزشک و بيمار) را فراهم نمايند. پزشکان با شرکت در اين دوره‌هاي آموزشي به ارتقاي قابليت‌ها و هوش اطلاعات باليني خود مي‌افزايند و افزايش دانش پزشکي بيماران از طريق اطلاع درماني و ارائه  بازخورد و مشارکت در تصميم گيري باليني (4و5) به عملکردي شدن هوش اطلاعات باليني کمک مي کنند. همچنين متخصصان فناوري اطلاعات سلامت نيز بستر لازم براي تله¬مديسين جهت مراقبت هاي بهداشتي و تشخيص و نيز توليد نرم افزارهاي کاربردي براي دسترسي پزشکان به اطلاعات سلامت معتبر را فراهم مي آورند. به طور خلاصه قابليت‌هايي که به ارتقاي هوش اطلاعات باليني پزشکان مي‌افزايد شامل قدرت ارزيابي نقادانه شواهد علمي، ارتباط علمي با ساير همکاران در سراسر جهان، علاقه‌مندي و نگرش مثبت به حرفه تخصصي، تحليل‌ شرايط متفاوت بيماران، قدرت بهره‌گيري از دانش و تجربه کادر درمان در تصميم‌گيري باليني و نيز توانايي شناسايي فرصت‌ها يا تهديدهاي اطلاعات باليني براي خود و سازمان مادر مي باشد.


هوش اطلاعات بالینیپزشکی مبتنی بر شواهد
1053
388
 
  معرفی

كتابخانه مركز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشكي در گروه آموزش علوم پزشكي واقع است اين كتابخانه به گونه يك جريان زنده و پويا مي ماند كه انواع مواد چاپي و غير چاپي به كتابخانه وارد شده و پس از سازماندهي در اختيار كاربران قرار مي گيرد اين كتابخانه زير مجموعه كتابخانه ديجيتالي بوده و همه كاربران علوم پزشكي از طريق نرم افزار مكتوب به آن دسترسي دارند . و كليه كاربران از طريق ثبت نام اينترنتي در كتابخانه ديجيتالي و انتخاب كتابخانه مر كز مطالعات پس از تاييد كتابدار مسئول به عضويت كتابخانه درآمده و از كليه خدمات آن مي توانند بهره مند شوند . و مخزن كتابخانه به صورت قفسه باز اداره مي شو د و مراجعين محترم مي توانند شخصا كتاب يا نشريه مورد نظر را از روي قفسه ها انتخاب نمايند و چنانچه مراجعين نياز به راهنمايي جهت دسترسي به ساير منابع كتابخانه ها داشته باشند مي توانند با راهنمايي كتابدار از برنامه مكتوب استفاده كنند . در حال حاضر ، اين كتابخانه مورد استفاده مشترك مر كز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشكي و گروه آموزش علو م پزشكي مي باشد

پوشش موضوعي منابع :

اين كتابخانه شامل مجموعه اي از كتب ، مجلات ، فيلم ، سي دي و جزوات آموزشي پيرامون موضوعاتي چون : آموزش پزشكي ، مديريت آموزشي ، ارزشيابي آموزشي ، برنامه ريزي درسي ، روش تدريس ، روش تحقيق ، شيوه هاي آموزش ، روانشناسي آموزشي ، تكنولوژي آموزشي و پزشكي مبتني برشواهد و...است

تعداد كتب فارسي و لا تين كتابخانه بيش از 1100 جلدمي باشد . و بيش از سي عنوان نشريات لا تين و فارسي در زمينه تخصصي آموزش پزشكي ، تحقيق و پژوهش در آموزش و...مي باشد . و كتابخانه مر كز مطالعات مانند ساير كتابخانه هاي دانشگاه علوم پزشكي بطور دائم آنلا ين بوده و مراجعان مي توانند از پايگاههاي مورد اشتراك دانشگاه مقالا ت Full text و از پايگاههاي داخلي مقالات فارسي با متن كامل دريافت كنند

 

خدمات كتابخانه اي :

ميز امانت و ارائه سرويس به مراجعان ؛

امانت مواد چاپي و غير چاپي

ارائه خدمات جستجو در اينترنت در محل كتابخانه و تهيه پرينت ؛

امكان اتصال به ساير كتابخانه هاي دانشگاه علوم پزشكي تبريز و آگاهي از منابع موجود در آن كتابخانه ها

امكان جستجو در پايگاههاي اطلاعاتي دانشگاه علوم پزشكي ( در سايت tbzmed.ac.ir ) و دسترسي به مقالات با متن كامل پايگاهها

كمك به مراجعان در جستجوي مقالات در بانكهاي اطلاعاتي از طريق شبكه اينترنت

راهنمايي و آموزش مراجعين در بازيابي اطلاعات و بهره گيري هر چه بهتر از منابع

ارائه خدمات پرينت از CD هاي علمي

 

امكانات كتابخانه :

        · مخزن كتاب هاي چاپي فارسي و لاتين

        · سالن كنفرانس : مجهز به وسايل و تجهيزاتي از جمله لپ تاب ، ويدئو پرژكتور ، ويژيولايزر ، اورهد مي باشد

        · سالن مطالعه

        · تعداد 9 عدد كامپيوتر متصل به اينترنت براي استفاده مراجعان

 

اعضاي كتابخانه :

      · كتابخانه اعضاي زير را مي تواند به عضويت بپذيرد :

      · استادان و دانشجويان رشته هاي پزشكي دانشگاه علوم پزشكي تبريز

     · دانشجويان كارشناسي ارشد آموزش علوم پزشكي

      · دانشجويان واحد استعداد درخشان دانشگاه علوم پزشكي تبريز

      · كاركنان شاغل مر كز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشكي تبريز

 

شرايط استفاده از كتابخانه :

        · كادر آموزشي دانشگاه علوم پزشكي مي توانند با ارائه كارت شناسايي معتبر از منابع كتابخانه استفاده كنند

        · كليه دانشجويان دانشگاه علوم پزشكي دانشگاه تبريز مي توانند با كارت دانشجويي معتبر از منابع كتابخانه استفاده كنند.

 

ساعات كار كتابخانه :

      تمام ايام هفته به غير از ايام تعطيل از ساعت 8 صبح تا 14 بعد از ظهر داير مي باشد

 

نحوه امانت كتاب ،CD و..

 

امانت كتاب : براي دانشجويا ن به مدت 2 هفته براي اساتيد به مدت سه هفته مي باشد . و پايان نامه ها و نشريات كتبخانه و كتابهاي مرجع به امانت داده نمي شود و مراجعان مي توانند در سالن مطالعه از آنها استفاده كنند و كادر آموزشي نبايد در هر زمان بيش از 4جلد كتاب و دانشجويان مقاطع بالاتر ( كارشناسي ارشد ، دكتراي و فوق تخصص ) 3 جلد و ديگر دانشجويان و كاركنان نبايد بيش از سه جلد كتاب نزد خود به امانت داشته باشند .

 

مسئول کتابخانه: حكيمه حضرتي – كارشناس كتابداري و اطلاع رساني پزشكي